Badan Peguam vs Polis: Konflik Tafsiran Undang-Undang
KUALA LUMPUR, 22 Mac – Keputusan Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur yang mendapati polis bertindak ultra vires dalam menghalang perhimpunan dan perarakan Majlis Peguam Malaysia pada Jun 2022 telah mencetuskan pelbagai reaksi.
Salah satu pandangan yang menarik perhatian ialah kenyataan ahli Badan Peguam Malaysia, Ramachelvam Manimuthu, yang menegaskan bahawa tafsiran polis terhadap undang-undang tidak sentiasa betul.
Namun, pandangan ini wajar dikritik dengan beberapa pertimbangan yang lebih holistik dan objektif.
Peranan Polis dalam Mentafsir dan Menguatkuasakan Undang-Undang
Pertama, meskipun mahkamah merupakan penimbang tara terakhir dalam mentafsir undang-undang, adalah tidak wajar untuk meremehkan peranan polis dalam memastikan ketenteraman awam.
Dalam konteks perhimpunan awam, pihak berkuasa sering kali berdepan dengan keperluan mendesak untuk membuat keputusan segera berdasarkan situasi semasa. Mereka bertindak atas pertimbangan keselamatan dan kepentingan awam, bukan sekadar tafsiran undang-undang secara literal.
Kedua, tafsiran undang-undang bukan semata-mata hak eksklusif badan kehakiman atau peguam. Semua pihak yang berkaitan, termasuk badan penguatkuasa seperti polis, mempunyai tanggungjawab untuk mentafsir dan menguatkuasakan undang-undang dalam bidang kuasa masing-masing.
Menyatakan bahawa “tafsiran polis tidak selalunya betul” tanpa mengambil kira keperluan operasi mereka adalah suatu pendirian yang berat sebelah. Jika tafsiran undang-undang hanya dianggap sah setelah diputuskan oleh mahkamah, maka ini boleh menimbulkan kekeliruan dalam aspek penguatkuasaan harian.
Hak Berhimpun dan Implikasi Terhadap Ketenteraman Awam
Ketiga, dalam isu perhimpunan Majlis Peguam Malaysia, walaupun mereka berhak untuk berhimpun secara aman, hak tersebut perlu dilaksanakan dalam kerangka peraturan yang telah ditetapkan. Undang-Undang Perhimpunan Aman 2012 jelas menggariskan prosedur yang perlu dipatuhi.
Hak untuk berhimpun bukanlah hak mutlak yang boleh dilaksanakan tanpa mengambil kira implikasi terhadap ketenteraman awam. Oleh itu, keputusan polis untuk menghalang perarakan ke Parlimen tidak semestinya mencerminkan salah tafsir undang-undang, sebaliknya mungkin berdasarkan penilaian risiko yang wajar.
Implikasi Saman dan Tekanan Terhadap Pihak Berkuasa
Tambahan pula, Badan Peguam Malaysia memfailkan saman bagi menuntut ganti rugi nominal RM1 atas dasar prinsip. Walaupun ini dilihat sebagai simbolik, ia tetap menunjukkan percubaan untuk menetapkan precedent dalam hubungan antara pihak berkuasa dan kumpulan profesional.
Namun, pendekatan ini boleh dilihat sebagai usaha menekan pihak berkuasa secara undang-undang semata-mata, tanpa mengambil kira faktor lain seperti kepentingan keselamatan dan keseimbangan antara hak individu dan kepentingan kolektif.
Menilai Implikasi dan Kepentingan Keseimbangan
Secara keseluruhannya, walaupun kritikan terhadap tindakan polis dalam menghalang perhimpunan ini boleh diterima dalam konteks demokrasi, ia harus dilakukan secara lebih berimbang dan tidak mengabaikan realiti yang berlaku di lapangan.
Tafsiran undang-undang bukan hanya tanggungjawab mahkamah semata-mata, tetapi juga badan penguatkuasa yang menjalankan tugas berdasarkan mandat yang diberikan oleh undang-undang. Oleh itu, pendekatan yang lebih inklusif dan rasional dalam memahami peranan polis adalah penting untuk memastikan keadilan ditegakkan tanpa menjejaskan ketenteraman awam.
